دیباچه

دیباچه کتاب

درود فراوان خدمت تمامی دوستانی که این کتاب را مطالعه می‌کنند. کتاب خلاصه تاریخ مردمان هزاره که به‌صورت آنلاین منتشرشده، فهرستی از رویدادهای تاریخی مرتبط با مردمان هزاره در آن گنجانده شده است. در ابتدا نیاز دیدم تا توضیحاتی را در خصوص نوشتن این کتاب ارائه کنم.

ایده کتاب

من مدتی قبل فهرستی از حملات تروریستی علیه مردمان هزاره را در ویکی‌پدیا نوشتم و سعی کردم بتوانم فهرستی کامل از این حملات را تهیه کنم. اما یکی از مدیران ویکی‌پدیای فارسی به این مقاله ایرادات اساسی گرفت و مجبور شدم برخی از حملات را از فهرست حذف کنم.

به همین دلیل، متوجه شدم که طبق قوانین ویکی‌پدیا نمی‌توانم آن‌گونه که تصمیم داشتم این فهرست را تهیه کنم. پس از این رویداد تصمیم گرفتم آن فهرست را در جایی بدون محدودیت بنویسم. رویدادهای نوشته شده فقط شامل موضوعات جنگ و نسل‌کشی مردمان هزاره نیست. در این فهرست سعی دارم تا تمامی موضوعات تاریخ مرتبط با هزاره‌ها را جمع‌آوری کنم.

فهرست‌بندی رویدادها

به دلیل آنکه اکثر مردمان هزاره در افغانستان و ایران ساکن هستند، رویدادها را به تاریخ خورشیدی فهرست‌بندی می‌کنم. برخی رویدادهای هجری قمری و میلادی که تاریخ مشخصی ندارند و به‌صورت سده، سال و یا ماه اشاره شده باشد را در بخش هجری قمری یا میلادی قرار می‌دهم.

برای تبدیل تاریخ‌های میلادی و قمری، از سایت <www.time.ir> و <www.bahesab.ir> استفاده می‌کنم. برخی مواقع روز، ماه و یا سال رویدادی مشخص نیست و مجبور هستم مقدار صفر را برای آن استفاده کنم که معمولا در بالای رویدادهای آن سال یا سده قرار می‌گیرند. در دیگر موارد که مشکلی بابت تاریخ وجود ندارد آن را به ترتیب ماه و روز در صفحات می‌نویسم.

ویکی

گاهی برخی رویدادها نیاز به توضیحات مفصل دارد، در ابتدا این توضیحات را در ادامه رویداد قرار می‌دادم اما پس از مدتی دیدم صفحات بسیار شلوغ و نامرتب شده است. به همین منظور بخش ویکی را در وبلاگ مدنظر گرفتم تا در این بخش توضیحات و اطلاعات کامل‌تر را قرار دهم تا رویدادها مرتبط باشند.

چرا آنلاین؟

باتوجه‌به اینکه من خودم را در حد نویسنده، پژوهشگر، تاریخ‌نویس و … نمی‌دانم و مهارت، تجربه کافی در زمینه نوشتن کتاب تاریخی را هم ندارم، تصمیم گرفتم این کتاب را به‌صورت آنلاین و به سبک وبلاگ منتشر کنم. این روش کمک می‌کند تا بتوانم توقعات را پایین نگه و این کتاب را قدم‌به‌قدم تکمیل کنم.

این کتاب رایگان و آزاد است

من علاقه دارم بتوانم مطالب این کتاب را به صوت رایگان و آزاد در اختیار همه دوستانی که علاقه به تاریخ مردمان هزاره دارند بگذارم. به همین منظور هیچ محدودیتی برای استفاده از مطالب این کتاب قرار نمی‌دهم.

چند نکته

اعتبار مطالب کتاب

من برای اینکه بتوانم فهرست کاملی از رویدادهای مرتبط با مردمان هزاره را جمع‌آوری کنم، مجبور هستم از منابع مختلفی همچون، مطالب سایت‌ها، خبرگزاری‌ها، کتاب‌ها، مجلات، روزنامه‌ها و … استفاده کنم. تلاش من این هست تا مطالب را همان گونه که در منابع اشاره شده است، در کتاب قرار دهم. اما به طور صددرصد اطمینان از اینکه آیا منابع کتاب معتبر هستند را ندارم.

یک مثال بزنم شاید بهتر متوجه منظورم بشوید: همه ما مطمئن هستیم که فیض‌محمد کاتب هزاره، از مردمان هزاره است «این مطلب صد درصد معتبر است» اما تاریخ درگذشت و دلیل کشته شدن وی مشخص نیست و برخی در اثر جراحاتی که به وی وارد‌شده بود، علت مرگ وی را بیان کرده‌اند، برخی منابع دیگر پیری وی را. روز درگذشت وی نیز در منابع متفاوت بیان‌شده است. چنین مثال‌هایی نشان می‌دهد که، معتبر دانستن صد درصد مطالب کتاب، آن‌هم کتابی مربوط به مسائل تاریخی کار درستی نیست. تنها کاری که بنده می‌توانم انجام دهم، اختلاف نظرات متفاوت رویدادها را اشاره کنم تا خوانندگان با نظرات و ادعاهای متفاوت رویداد آشنا شوند.

نکته خوب ماجرا

شاید دوستان در جریان جلد اول دانشنامه هزاره که به‌صورت چاپی منتشر شد باشند. پس از اشکالات فراوانی که به کتاب گرفته شد، اعضای دانشنامه درخواست جمع‌آوری و اصلاح کتاب را دادند. اگر برای هر جلد کتاب چنین اتفاقاتی روی دهد، علاوه بر گذاشتن هزینه‌های گزاف، شاید هیچگاه این دانشنامه تکمیل نشود. اما این کتاب به‌صورت آنلاین منتشر شده و افراد زیادی می‌توانند در روند تکمیل این کتاب سهیم باشند. خوانندگان می‌توانند پیشنهادهای خود را از طریق آدرس‌هایی که در صفحه بازخورد قرار داده‌ام ارسال کنند.

و نکته آخر

رویدادهای این کتاب فقط مربوط به هزاره‌هایی که اکنون در کشور افغانستان زندگی می‌کنند نیست و هزاره‌هایی که در کشورهای دیگر مهاجرت کرده‌اند را نیز شامل می‌شود.

هر زمانی که فرصت داشته باشم، مطالب این کتاب را بروز می‌کنم و دست به اصلاح این کتاب میزنم. ممکن است در آینده تغییرات متعددی در کتاب شاهد باشید.